این روزها به دلیل فشارهای عصبی، عادات نامناسب تغذیهای و رژیمهای نامناسب غذایی ابتلا به بیماریهایی همچون زخم معده یا به انگلیسی Peptic Ulcer بسیار رایج شدهاند. بی شک رابطه مستقیمی بین رژیم غذایی و میزان بهبود بیماری زخم معده وجود دارد و یک رژیم غذایی مناسب لازمه کنترل زخم معده و کاهش درد ناشی از آن میباشد.
در این مقاله ضمن بررسی مفهوم و چیستی این بیماری سعی خواهیم نمود تا رژیمهای غذایی مناسب برای کنترل زخم معده، مراقبتهای خانگی مؤثر، مکملهای غذایی مؤثر و هرآنچه شما برای کنترل این بیماری نیاز دارید را در اختیار شما قرار دهیم. اگر خود و یا عزیزانتان از این بیماری رنج میبرید، تا پایان با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب نمایید.
منظور از Peptic ulcer disease و Refrectory Ulcer چیست؟
Peptic ulcer disease در لغت معادل انگلیسی بیماری زخم معده میباشد که فرد مبتلا به این بیماری دارای زخمهایی در قسمت داخلی معده و همچنین نواحی فوقانی روده کوچک میباشد. اما Refrectory Ulcer در حقیقت گونه قوی و پیش رفتهتری از این بیماری میباشد به این گونه که زخمهای معده به وجود آمده در این مرحله زخمهای بسیار مقاومی بوده و از بین نمیروند، پس در لغت میتوان آن را زخم معده مقاوم دانست.
Refrectory Ulcer یا همان گونه مقاوم زخم معده میتواند بنا به دلایل مختلفی از قبیل، عدم استفاده به موقع و با دوز مناسب دارو، از بین نرفتن و مقاومت برخی از هلیکوباکتر پیلوریهای موجود در معده ضمن استفاده از آنتیبیوتیکها، استعمال بیش از حد سیگار و دخانیات، استفاده طولانی مدت و با دز بالا از داروهای مسکن و آسپیرین و… رخ دهد.
به منظور درمان زخم معده مقاوم به طور معمول از انواع آنتیبیوتیکها استفاده میشود تا به این وسیله بتوان باکتریهای باقی مانده در معده که مشکلآفرین شدهاند را از بین برد و عمدتا این راهکار پاسخگو بوده و بیمار بهبود مییابد اما در صورت سوراخ شدن معده و یا عدم بهبود فرد بیمار گاها نیاز به انجام عمل جراحی نیز میباشد.
انواع مواد غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به زخم معده کداماند؟
انواع مواد غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به زخم معده کداماند؟
در ابتدا و پیش از هر چیز لازم به ذکر است که مواد غذایی که در این لیست نام برده میشوند را نمیتوان جایگزین آنتیبیوتیکها و داروهای کاهنده اسید معده تجویز شده توسط پزشک متخصص دانست و این مواد غذایی تنها کمک کننده به بهبود سریعتر بیماری بوده و میل نمودن آنها در افزایش روند بهبود بیماری مفید خواهد بود.
مواد غذایی که برای بهبود سریعتر بیماری زخم معده مفیدند شامل مواد غذایی زیر میباشند:
- سبزیجات مناسب برای این بیماران شامل، گل کلم، کلم، تربچه، فلفل دلمهای، کلم بروکلی، کلم برگ، سیر، اسفناج و هویج میشود.
- برخی میوهها از قبیل سیب، زغالاخته آبی، تمشک، شاهتوت، توتفرنگی و گیلاس نیز میتوانند در بهبود این بیماری مؤثر باشند.
- انواع مواد غذایی از جمله، ماست، کفیر، خمیر سویا، کلم ترش و کیمچی (نام ماده غذایی تخمیری در کشور کره) که سرشار از پروبیوتیک هستند نیز در تسریع روند درمان مؤثرند.
- سایر مواد غذایی مناسب نیز شامل انواع روغنهای گیاهی همانند روغن زیتون، شیر، عسل، چای سبز فاقد کافئین، شیرین بیان و زرد چوبه میباشد.
مواد غذایی نام برده شده به چه دلیل در درمان زخم معده مفیدند؟
مواد غذایی مفید برای درمان زخم معده
بعد از معرفی انواع مواد غذایی مفید برای بیماران مبتلا به زخم معده شاید این سوال برای شما پیش بیاید که دلیل مؤثر واقع شدن این مواد غذایی چه میتواند باشد. برای پاسخ به این سوال باید گفت که زخم معده معمولا ناشی از وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری و یا به انگلیسی Helicobacter Pylori در معده بوده و هر آنچه به بدن در مقابل این باکتری کمک کند در درمان این بیماری مؤثر خواهد بود.
مواد سرشار از آنتی اکسیدان همانند انواع سبزیجات و چای سبزی که نام بده شد به دلیل مؤثر بودن آنتیاکسیدان در بهبود و ارتقا سیستم دفاعی بدن میتوانند به بدن در مبارزه با باکتری نام برده کمک کنند. علاوه بر این آنتیاکسیدانها در جلوگیری از بروز سرطان معده نیز بسیار مفید و مؤثرند. مواد غذایی از قبیل زغالاخته، گیلاس و فلفلدلمهای که پیشتر به آنها اشاره شد سرشار از آنتیاکسیدان هستند.
جدا از آنتی اکسیدان در برخی از مواد غذایی ماده مغذی وجود دارد که خود مستقیما در از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری مؤثر هستند که در این بین میتوان به سولفورافان موجود در کلم بروکلی، کلسیم و ویتامین B موجود در کلمبرگ و اسفناج و اسید چرب موجود در روغن زیتون اشاره نمود.
تحقیقات بالینی صورت گرفته نیز حاکی از آناند که ماده غذایی پروبیوتیک موجود در ماست، کفیر، کلم ترش و… نیز تأثیر مثبتی در کنترل زخم معده دارد. علاوه بر این مواد غذایی حاوی پروبیوتیک موجب پیشگیری از عفونت مجدد در بافت معده نیز میشوند. زرد چوبه نیز طبق مطالعاتی که اخیرا انجام پذیرفته در بهبود زخم معده مؤثر میباشد.
همچنین پیشنهاد می دهیم برای مشاهده و خرید انواع تجهیزات کنترل عفونت به قسمت فروشگاه سایت بیوتی سنتر مراجعه فرمایید و خرید خود را اینترنتی ثبت فرمایید.
آیا مکملهای غذایی هم در درمان زخم معده مؤثرند؟
مکملهای غذایی هم در درمان زخم معده
در پاسخ به این سوال باید گفته که بله، وجود برخی از مکملهای غذایی در رژیم غذایی فرد مبتلا به زخم معده میتواند در بهبود هرچه سریعتر بیماری مؤثر واقع شود. به عنوان مثال اگر برای درمان از انواع آنتیبیوتیکها استفاده شود وجود مکمل پروبیوتیک میتواند مؤثر باشد، به این صورت که پروبیوتیک علاوه بر آن که عوارض استفاده از آنتیبیوتیکها را کاهش میدهد، میزان اثر بخشی این آنتیبیوتیکها را نیز افزایش میدهد.
مکملهای لاکتوباسیلوس، بیفیدوباکتر و ساکارومایسس از انواع معروف مکملهای پروبیوتیک هستند که فرد بیمار باید با توجه به تشخیص پزشک متخصص از آنها استفاده کند. علاوه بر پروبیوتیک مکملهای غذایی دیگر همانند شیرین بیان بدون گلیسیریزینرین و عصاره کورکومین موجود در زرد چوبه نیز تأثیر قابل توجهی از جهت درمان این بیماری از خود شنان میدهند. توجه داشته باشید که استفاده از هرگونه مکمل غذایی به منظور درمان زخم معده باید تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد.
منظور از رفلاکس اسید معده چیست؟
رفلاکس اسید معده چیست
رفلاکس اسید معده و یا به انگلیسی Acid Reflux که در علم پزشکی آن را با نام بیماری رفلاکس معده – مری و یا به انگلیسی Gastroesophageal Reflux Disease میشناسند، هنگامی رخ میدهد که محتویات معده بالا زده و وارد مری شما شوند، به مفهوم سادهتر عبارت است از بازگشت اسید معده به داخل مری. اگر در طول هفته بیش از دو مرتبه علائم رفلاکس اسید معده را در خود مشاهده مینمایید توصیه میشود حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
علائم رفلاکس اسید معده شامل موارد زیر میباشد:
- درد به همراه سوزش در ناحیه سینه و گلو
- درد در ناحیه قفسه سینه
- افزایش میزان ترشح بزاق دهان
- خسخس کردن به هنگام تنفس، تنگی نفس، سرفههای مکرر و مشکلات تنفسی
- ترش شدن و یا تلخ شدن بی مورد دهان
- داشتن مشکل در بلعیدن غذا
رژیم غذایی مؤثر در کنترل رفلاکس اسید معده
رژیم غذایی مؤثر در کنترل رفلاکس اسید معده
رفلاکس اسید معده یک بیماری رایج است و ممکن است شخص به طور همزمان درگیر زخم معده و رفلاکس اسید معده باشد. در زیر برخی از مواد غذایی ذکر شدهاند که در اثر استفاده از آنها اسفنکتر تحتانی مری و یا همان ماهیچه بخش تحتانی مری شل شده و این امر منجر به آن شود که اسید معده به داخل مری باز گردد و در نتیجه باعث بروز مشکل در فرد شود.
لیست مواد غذایی که منجر به تشدید رفلاکس اسید معده میشوند عبارتاند از:
- غذاهایی که میزان چربی بالایی دارند.
- غذاهای تند و همچنین غذاهایی با مقدار ادویه زیاد
- شکلات و قهوه
- نوشیدنیهای حاوی الکل
- کافئین و نوشابه
- میوههایی همانند گوجه فرنگی، آناناس و انواع مرکبات
- سیر، پیاز و نعنا
نقش مؤثر سبک زندگی و درمانهای خانگی در بهبود زخم معده
نقش مؤثر سبک زندگی و درمانهای خانگی در بهبود زخم معده
مراجعه به پزشک و تجویز و استفاده از دارو تنها بخشی از فراِیند درمان بیماری بوده و تنها در صورتی موفق خواهد بود که با پرهیزها و درمانهای خانگی در طول دوره نقاهت همراه باشد. در ادامه به ذکر چند مورد از راهکارهای مناسب به منظور پشت سر نهادن هر چه سریعتر دوره نقاهت، میپردازیم.
- نقش پر رنگ رژیم غذایی سالم و کامل: یکی از مواردی که تأثیر بسیار زیادی بر روی درمان این بیماری دارد، رژیم غذایی میباشد. رژیم غذایی فرد مبتلا به زخم معده باید ترکیب کاملی از انواع سبزیجات، میوهها (به خصوص میوههایی که شامل مقادیر فراوانی از ویتامینهای A و C هستند) و غلات باشند و عدم وجود هر یک از این مواد غذایی فرایند بهبود بیماری را دچار مشکل خواهد نمود.
- پروبیوتیک، ماده مغذی لازم: مکمل غذایی پروبیوتیک که پیشتر نیز به اهمیت فراوان آن در امر درمان اشاره شد در حقیقت گونهای از باکتری سفید میباشد که در که در مواد غذایی از قبیل ماست، خمیر سویا و کلم ترش موجود میباشد.
- کنترل میزان مصرف شیر: شیر از آن دسته از مواد غذایی میباشد که میزان مصرف آن در طول درمان زخم معده میتواند تایرهای متفاوتی بگذارد، به این صورت که مصرف شیر در ابتدا ممکن است باعث کاهش درد گردد اما از طرفی احتمال آن نیز میرود که در ادامه، مصرف شیر، منجر به منجر به افزایش میزان ترشح اسید معده شده و در پی آن مقدار درد و سوزش افزایش یابد؛ لذا توصیه میشود که در مورد مصرف آن حتما با پزشک معالج خود مشورت نمایید.
- حفظ آرامش و کنترل استرس: طبق نتایج تحقیقات بالینی انجام شده یکی از عوامل تشدید کننده زخم معده وجود استرس و فشارهای روانی است. مطمعنا نمیتوان میزان استرس را به صفر رساند اما با انجام ورزشهای سبک و گذراندن وقت در جمع خانواده و دوستان از میزان آن کاست.
- عدم استفاده از دخانیات و نوشیدنیهای الکلی: استعمال دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی به دلیل تضعیف لایه محافظ سطحی معده، معده را برای ابتلا به زخم معده مستعدتر میسازد و علاوه بر آن باعث افزایش میزان ترشح اسید معده میشود.
- خواب عمیق و کافی: خواب کافی تأثیر مهمی بر روی بهبود سیستم دفاعی بدن و همچنین کاهش سطح استرس دارد اما این را به یاد داشته باشید که هرگز قبل از خواب غذا میل نکنید.
آیا میتوان از داروهای بدون نسخه به عنوان درمان اصلی زخم معده استفاده کرد؟
اگرچه برخی از داروهای بدون نسخه حاوی کربنات کلسیم و یا داروهای گیاهی همانند، زردچوبه، کلم، شیرین بیان، پسته مصطکی و عصاره پوست درخت چریش میتوانند در درمان زخم معده مفید واقع شوند اما هیچ گزارش معتبری مبنی بر بهبود زخم معده تنها با استفاده از آنها موجود نمیباشد.
بنابراین به منظور درمان زخم معده بایستی طبق نسخه و توصیههای پزشک معالج عمل نمود اما در کنار آن و تحت نظر دکتر استفاده از داروهای بدون نسخه و گیاهی نیز مفید خواهد بود.
بررسی تأثیر چند ماده غذایی پر مصرف بر زخم معده
تأثیر مواد غذایی پر مصرف بر زخم معده
در ادامه مقاله سعی داریم تا به تکمیل دستور غذایی مناسب برای زخم معده بپردازیم و تأثیر چند مورد از مواد غذایی پر مصرف بر این بیماری را بررسی کنیم.
- تأثیر خرما بر زخم معده: خرما یک منبع غنی از ماده مغذی منیزیم برای بدن میباشد که به تقویت سیستم ایمنی بدن میپردازد. منیزیم موجود در خرما منجر به کاهش التهاب بدن میشود و به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی، رادیکالهای آزاد بدن که عامل بروز سرطان میباشند را دفع مینماید. با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، گزارش شده است که میل نمودن روزانه مقدار مناسبی از خرما منجر به کاهش ابتلا به زخم معده و سرطان معده و روده میشود.
- تأثیر برنج بر زخم معده: یکی دیگر از غذاهای مناسب برای بیماران مبتلا به زخم معده برنج میباشد. برنج بر خلاف تصور عام مردم، غذایی آسان هضم و مناسب برای زخم معده میباشد. نکته موجود در استفاده از برنج به هنگام بروز زخم معده این است که نباید آن را با سس سنگین و یا روغن زیاد تهیه نمود؛ بهترین حالت استفاده از برنج به حالت کته میباشد تا میزان ترشح اسید معده به هنگام هضم غذا را به حداقل برساند.
- گوشت و روغن ماهی: طبق تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته است ماده گلوتامین موجود در گوشت ماهی منجر به دفع ماده آمونیاک ایجاد شده در اثر فعالیت هلیکوباکتر پیلوری شده و در بهبود بیماری زخم معده مؤثر واقع میشود.
- تأثیر خوردن صبحانه بر زخم معده: از دیگر عواملی که در بهبود هرچه سریعتر زخم معده مؤثر بوده و لازم میباشد تا در طول درمان حتما میل شود وعده غذایی سبک و سالم صبحانه میباشد؛ شروع نمودن روز به وسیله یک وعده غذایی مناسب و سبک به شما کمک خواهد نمود تا در طول روز احساس بهتری داشته باشید.
سایر مراقبتهای لازم برای کنترل و بهبود زخم معده
برخی مراقبتهای تکمیلی نیز وجود دارند که رعایت آنها در طول درمان سبب کاهش درد و افزایش سرعت بهبود بیماری خواهند شد. شما میتوانید در طول روز تعداد وعدههای غذایی را افزایش داده و از حجم آن بکاهید تا به این طریق از میزان حجم اسید معده ترشح شده برای هضم غذا بکاهید.
مهمتر از همه سعی کنید عصبی نشده و در صورت قرار گیری در چنین موقعیتهایی سعی کنید محیط را ترک نموده و هرچه سریعتر خود را آرام نمایید، عصبانیت و استرس از عواملی هستند که به شدت این بیماری را تشدید میکنند. تحقیقات نشان دادهاند که مصرف مکمل آهن نیز منجر به افزایش دفعات ابتلای فرد به این بیماری میشود. در آخر سعی شود در مصرف میوه و لبنیات نیز تعادل رعایت شود.
کلام آخر
سعی شد تا در این مقاله رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به زخم معده در سایت بیوتی سنتر از جوانب مختلف مورد بررس قرار گرفته و اطلاعات لازم پیرامون این موضوع در اختیار شما قرار گیرد اما توجه داشته باشید که مطالب فوق تنها به دلیل آشنایی بیشتر شما برای مقابله با این بیماری تحت نظر پزشک متخصص میباشد و اکیدا توصیه میشود از درمان خودسرانه زخم معده پرهیز نموده و به پزشک متخصص مراجعه کنید.
بیوتی سنتر مرکز تولید انواع تجهیزات پزشکی اعم از انواع روپوش پزشکی، لباس بیمار فروشنده اصلی انواع دستکش پزشکی لاتکس و … می باشد.