بیماری فشار خون یکی از مشکلاتی است که اغلب با بالا رفتن سن یا وجود سایر بیماری های زمینه ای در افراد بروز می کند و خود می تواند منشأ انواع بیماری های خطرناک دیگر باشد. به همین دلیل اطلاع از انواع فشار خون اولیه و ثانویه و راه های تشخیص، پیشگیری و درمان آن ها بسیار حائز اهمیت است و می تواند در حفظ سلامت افراد و طول عمر آن ها مؤثر واقع شود. از این رو، در این مقاله به معرفی انواع فشار خون اولیه و ثانویه و دیگر اطلاعات مرتبط با آن می پردازیم، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
انواع فشار خون اولیه و ثانویه
بیماری فشار خون عوامل مختلفی دارد و آگاهی از منشأ بروز آن، می تواند در پیشگیری و درمان این بیماری کمک مؤثری کند، در ادامه به ارائه توضیح درباره انواع فشار خون اولیه و ثانویه می پردازیم.
فشار خون اولیه: فشار خون اولیه در اغلب موارد می تواند ناشی از فاکتورهای متفاوتی از قبیل حجم پلاسمای خون و هم چنین ترشح هورمون هایی باشد که فشار خون را تنظیم می کنند. فشار خون اولیه از عوامل محیطی همچون استرس و کمبود تمرینات ورزشی و فعالیت بدنی هم ممکن است تأثیر بپذیرد.
فشار خون ثانویه: فشار خون ثانویه علل متفاوتی دارد و در واقع می توان آن را عوارض یک بیماری زمینه ای دیگر فرض کرد. در ادامه این مقاله به بیماری هایی می پردازیم که می توانند منجر به افزایش انواع فشار خون شوند.
دلایل ابتلا به فشار خون اولیه
همان طورکه گفتیم ابتلا به انواع فشار خون اولیه و ثانویه، علل مختلفی دارد، در این میان فشار خون اولیه می تواند ناشی از یکسری عوامل باشد و به واسطه آن ها ایجاد شود، از جمله این عوامل عبارتند از:
- چاقی یا اضافه وزن (چنانچه فردی شاخص توده بدنی بالای 25 داشته باشد، در معرض ابتلا به فشار خون اولیه است.)
- سابقه خانوادگی یا همان عوامل ژنتیکی
- بالا بودن سطح قند خون ناشتا یا ابتلا به بیماری دیابت نوع دو
- ابتلا به تری گلیسیرید یا کلسترول بالا
دلایل ابتلا به فشار خون ثانویه
همان طور که گفتیم، فشار خون ثانویه به فشار خونی اطلاق می شود که به واسطه وجود یک بیماری زمینه ای در فرد به وجود می آید. معمولاً ابتلا به فشار خون ثانویه در کودکان کم سن و سال رواج بیشتری دارد. از جمله علل ابتلا به فشار خون ثانویه می توان به بیماری های زیر اشاره کرد:
- بیماری های کلیوی
- سندروم کوشینگ که می تواند به دلیل استفاده از داروهای کورتیکو استروئیدی به وجود بیاید.
- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال که در واقع نوعی اختلال غده آدرنال که وظیفه اصلی آن ترشح هورمون کورتیزول است.
- پرکاری تیروئید
- پرکاری پاراتیروئید که می تواند سطح فسفر و کلسیم را در بدن تحت تأثیر قرار می دهد.
- بارداری
- چاقی
- آپنه خواب
- کلیه پلی کیستیک
- مشکلات قلبی
- تنگی شریان کلیوی
علائم فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یا پرفشاری خون، معمولاً به حالتی گفته می شود که در آن فشار خون به صورت ناگهانی از حد طبیعی خود بالاتر می رود. فشار خون بالا در اغلب موارد علائمی ندارد ولی گاهی نیز با علائمی همراه است. از علائم فشار خون بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیجی یا خستگی
- درد قفسه سینه
- مشکل در بینایی
- تپش قلب نا منظم
- مشکل در تنفس
- احساس ضربان در قفسه سینه، گردن یا گوش
- وجود خون در ادرار
- قرمزی پوست صورت
چنانچه هر کدام از این علائم را داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا در غیر این صورت احتمال دارد که فشار خون بالا منجر به حمله قلبی یا سکته شود. هم چنین شاید این علائم نشانه‌ای از ابتلا به یک بیماری جدی دیگر باشد.
راه های پیشگیری از فشار خون بالا
برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا، حتماً باید از یک سبک زندگی سالم پیروی کنید. مهم ترین کارهایی که در برای سالم زیستن باید انجام دهید، عبارت است از استفاده از مواد غذایی سرشار از فیبر و کم‌چرب، استفاده درست از ادویه‌ها، کاهش نمک غذا، محدود کردن استفاده از غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، انجام فعالیت های ورزشی مناسب، اجتناب از اضطراب و استرس و داشتن خواب کافی، ترک کردن سیگار و غیره. از سوی دیگر، مصرف برخی مواد غذایی نیز می تواند به پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا کمک کند. خوراکی هایی که حاوی پتاسیم هستند از قبیل بسیاری از سبزیجات، میوه ها، ماهی و لبنیات از بروز بیماری فشار خون پیشگیری می کنند. هم چنین مصرف مواد لبنی مانند شیر کم چرب، پنیر و ماست که منبع سرشاری از کلسیم هستند به پیشگیری از بروز بیماری فشار خون بالا کمک می کنند. منیزیم موجود در غلات سبوس‌دار، آجیل و حبوبات و سبزیجات با برگ سبز نیز در کاهش ریسک ابتلا به بیماری فشار خون بالا بسیار مؤثر است.
درمان فشار خون بالا
دیورتیک ها یا داروهای ادرارآور، جزو اولین گزینه های دارویی برای کاهش فشار خون و درمان آن هستند و غالباً به همراه دیگر داروها برای کنترل فشار خون تجویز می شوند. عملکرد اصلی داروهای دیورتیک، دفع آب و املاح اضافی از راه ادرار است. داروهای مسدود کننده بتا هم که شامل پروپانولول و آتنولول می‌شوند، می توانند به وسیله کاهش عملکرد قلب، قدرت قلب و باز کردن رگ ها به کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون کمک کنند. هم چنین مسدود کننده های کانال کلسیم هم موجب گشادی عروق و حتی آهسته شدن ضربان قلب می‌شود، این داروها که شامل نیفیدیپین، آملودیپین و فلودیپین می شوند برای افراد سالمند عملکرد بهتری دارند. هم چنین برای کاهش فشار خون از داروهای مهارکننده تولید آنژیوتانسین ۲ استفاده می کنند که باعث گشادی عروق افراد می‌شود.
راه های کاهش فشار خون در منزل
برای کاهش فشار خون، علاوه بر اینکه باید سریعاً در سبک زندگی تغییر ایجاد کرد، می توان با مصرف برخی از مواد غذایی به کم شدن فشار خون کم کرد. به عنوان مثال، زرشک سرشار از یک نوع آنتی اکسیدان به نام آنتوسیانین است. نتایج تحقیقات به دست آمده نشان می دهد که مصرف زرشک یا آب زرشک می تواند باعث کاهش فشار خون در افراد شود. سیر هم به واسطه خاصیت ادرارآوری که دارد می تواند به کاهش فشار خون کمک زیادی کند، طبق بررسی های انجام شده ماده اصلی مفید در سیر آلیسین نام دارد که برای سلامتی مزایای زیادی دارد و بسیار مفید است. محققان بر این باور هستند که مصرف این ماده غذایی می تواند موجب افزایش تولید اکسید نیتریک در بدن شود و به شل شدن عضلات و هم چنین گشاد شدن رگ های خونی کمک کند؛ این تغییرات در بدن موجب کاهش فشار خون می شود. ماهی های چرب هم منبع اصلی چربی های امگا ۳ هستند، امگا 3 می تواند با کاهش اندازه ترکیبات منقبض کننده رگ های خونی تحت عنوان اکسی لیپین و کاهش التهاب به کم شدن سطح فشار خون کمک کنند. هم چنین دانه های کدو تنبل منبع غنی از مواد غذایی مهمی نظیر منیزیم، آرژنین و پتاسیم هستند که باعث شل شدن رگ‌های خونی و کاهش فشار خون می شوند. مصرف مواد غذایی دیگری از جمله هویج، اسفناج، پسته عدس، لوبیا، کرفس، کلم بروکلی، گوجه‌فرنگی، دانه های کتان و ماست برای کاهش فشار خون بسیار مؤثر هستند. مصرف میوه هایی مانند کیوی، موز، انواع توت و گریپ فروت هم به تنظیم فشار خون کمک قابل توجهی می کنند.
سخن پایانی
به طور کلی بیماری فشار خون را می توان به انواع فشار خون اولیه و ثانویه تقسیم بندی کرد. فشار خون اولیه به واسطه یکسری مشکلات در سبک زندگی و یا به طور طبیعی و افزایش سن به وجود می آید ولی فشار خون ثانویه در واقع از عوارض برخی بیماری های زمینه ای محسوب می شود. بنابراین اگر مشکلات قلبی یا عروقی دارید، دیابت یا ناراحتی کلیه دارید و یا از پرکاری تیروئید و … رنج می برید حتماً برای پیشگیری از بروز ابتلا به فشار خون ثانویه، به پزشک مراجعه کنید. امیدواریم از مطالعه این مقاله در سایت بیوتی سنتر استفاده لازم را برده باشید؛ بیوتی سنتر مرکز فروش انواع تجهیزات پزشکی و دستگاه فشار سنج خون در تهران می باشد.