
مقدار اکسیژنی که در خون گردش می کند سطح اکسیژن بدن را نشان می دهد؛ بیشترین مقدار اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون از ریه ها جمع آوری شده و به سایر قسمت های بدن حمل می شوند. سطح نرمال اکسیژن خون در محدوده خاصی توسط بدن کنترل شده تا برای هر سلول اکسیژن کافی تامین گردد. مقدار اکسیژنی که از ریه ها گرفته می شود در نقاط دیگر بدن توزیع می شود نشان دهنده سطح سلامت فرد است.
سطح اکسیژن خون نرمال چیست؟
سطح نرمال اکسیژن خون بین 75 تا 100 میلی متر جیوه متغیر است و زمانی که سطح اکسیژن در نتیجه آزمایش گاز خون شریانی زیر 60 میلی متر جیوه نشان داده می شود به این معنا است که سطح اکسیژن خون پایین است. این افراد در بعضی موارد احتمالا به اکسیژن مکمل احتیاج دارند؛ سطح اکسیژن بسیار پایین نسبت به سطح اکسیژن متوسط یک فرد سالم نشانه هیپوکسمی است. در این بیماری بدن نمی تواند به اندازه کافی به تمام بافت ها، سلول ها و اندام ها اکسیژن برساند.
حتما مطالعه کنید : حد نرمال اکسیژن خون چقدر است؟
برای بررسی اکسیژن اشباع خون معمولا از دستگاه پالس اکسیمتر استفاده می شود؛ برای این کار باید دستگاه به نوک انگشت بیمار وصل شود. مقدار اکسیژن اشباع سالم بین 95 تا 100 درصد است؛ چنانچه این مقدار در بدن فردی کاهش یابد احتمالا در فرد علائمی چون مشکلات تنفسی و گیجی که نشانه کمبود اکسیژن در بدن است دیده شود.
نحوه اندازه گیری اکسیژن خون نرمال
یکی از موثرترین روش ها برای بررسی سطح اکسیژن خون انجام آزمایش ABG است؛ در این تست از یک سرخرگ که معمولا در مچ دست است، نمونه ای خون گرفته می شود. ABG یک روش بسیار دقیق و در عین حال کمی دردناک است. این آزمایش در بیمارستان توسط پزشک انجام می شود؛ همچنین با استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر هم می توان در خانه سطح اکسیژن را اندازه گرفت. انگشت دست یا پا در داخل دهانه این دستگاه کوچک گذاشته می شود و به طور غیر مستقیم با جذب نور از طریق نبض فرد اکسیژن خون اندازه گیری می شود. دقت دستگاه پالس اکسیمتر به اندازه تست ABG بالا نیست ولی روشی بدون درد و سریع و آسان است.
عوامل ایجاد کننده تداخل در نتیجه تست ABG
ممکن است عوامل بیرونی و درونی بسیاری در نتایج تست ABG تاثیر منفی بگذارند که برخی از آن ها شامل کثیف شدن انگشتان، گردش خون ضعیف به اندام ها، رنگ پوست تیره تر، چراغ های روشن و لاک ناخن هستند.
علائم سطح اکسیژن خون پایین با چه علائمی
در صورتی که سطح اکسیژن بسیار پایین باشد می تواند باعث گردش خون غیر طبیعی شده و در فرد علائمی چون
- تنگی نفس
- سردرد
- تپش قلب
- اختلالات بینایی
- بی قراری
- تنفس سریع و پی در پی
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- فشار خون بالا
را نشان دهد.
حتما مطالعه کنید : قاتل فشار خون بالا؛ لیست مواد غذایی و کارهای مضر
روش های درمان اکسیژن خون پایین
استفاده از اکسیژن مکمل برای بالا آوردن سطح اکسیژن در بیمار یک روش درمانی است که توسط پزشک در مطب انجام می شود ولی در منزل نیز می توان با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز به بیمار اکسیژن رسانی کرد.
تغییرات بسیاری در سبک زندگی می تواند روی کیفیت زندگی و سلامت عمومی افراد تاثیر داشته باشد و علائم سطح اکسیژن پایین را کاهش دهد.
- ترک سیگار
- داشتن یک رژیم غذایی مغذی حاوی میوه، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و سبزیجات
- برنامه ورزش منظم
- درمان بیماری زمینه ای که موجب کاهش سطح اکسیژن خون می شوند.
- نظارت منظم به میزان اکسیژن خون در بیماران کووید و افراد دچار بیماری های مزمن ریوی مثل COPD
- فردی که از اکسیژن درمانی استفاده می کند می تواند با تغییر سبک زندگی خود و داشتن برنامه غذایی و ورزش منظم سطح اکسیژن اشباع خون خود را افزایش دهد.
چرا سطح اکسیژن خون پایین می آید؟
پزشکان برای سطح اکسیژن پایین خون اصطلاح هیپوکسمی را به کار می برند که به دلایل مختلفی نظیر موارد زیر ممکن است ایجاد شود.
- عدم اکسیژن کافی در هوا
- ارتفاع بالا
- کم خونی
- سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
- بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
- بعضی از داروهای مسکن و مخدر
- پنومونی
- انسداد شریان در ریه
- فروپاشی ریه ها به علت وجود هوا یا گاز در قفسه سینه
- ضعف جریان خون در گردش ریه ها برای جمع آوری اکسیژن و انتقال آن به نقاط دیگر بدن
- ضعف ریه ها برای استنشاق و فرستادن اکسیژن به بافت ها و سلول ها
- آمفیزم
- آسم
- کرونا
- مایع اضافی در ریه ها
- بیماری های مادرزادی قلبی
- فیبروز ریوی، یا زخم و آسیب به ریه ها
- آپنه خواب یا وقفه های تنفسی در طول خواب
در صورت داشتن چه علائمی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فرد بیمار در شرایط خاصی قرار گیرد که منجر به کاهش سطح اکسیژن بدن شود باید به سرعت به پزشک مراجعه کند. تنگی نفس شدید و ناگهانی، تنگی نفس در زمان استراحت، تنگی نفش شدید در هنگام فعالیت های بدنی و ورزش، از خواب بیدار شدن ناگهانی با حالت احساس خفگی از جمله علائمی است که با مشاهده آن ها باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین اگر فرد در ارتفاعات بالا دچار تنگی نفس به همراه ضربان قلب سریع، سرفه و احتباس مایعات شد باید او را به پزشک رساند.
جمع بندی
به میزان اکسیژنی که در خون فرد جریان دارد سطح اکسیژن خون گفته می شود که سطح نرمال اکسیژن خون بین 75 تا 100 میلی متر جیوه تغییر می کند. امروزه می توان با استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر در منزل یا هر جایی دیگر سطح اکسیژن خون را اندازه گیری کرد. از نظر پزشکان اگر سطح اکسیژن خون با دستگاه پالس اکسیمتر اندازه گیری شود و مقدار آن زیر 95 درصد نشان داده شود یعنی اینکه که اکسیژن خون پایین است. دو دلیل عمده کاهش سطح اکسیژن بیماری کووید و آسم است؛ همچنین پزشکان اکسیژن درمانی و بهبود سبک زندگی را برای درمان این بیماری تجویز می کنند.
- soheil
- تیر 15, 1401
- 189 بازدید