گارو یا تورنیکه چیست و روش صحیح استفاده از آن چگونه است؟

به احتمال زیاد هنگام نمونه گیری برای آزمایش خون وسیله ای همانند تسمه یا نواری را دیده اید که مسئول خونگیری آن را کمی بالاتر از بازوی شما می بندد این وسیله همان گارو یا تورنیکه می باشد. به تورنیکه رگ بند یا شریان بند هم می گویند که هدف از بستن آن روی عضو خونگیری ممانعت از عبور جریان خون است. گارو یا تورنیکه با فشار روی پوست موقتاً از جریان خون جلوگیری نموده و به یافتن ورید مورد نظر و آسان شدن فرایند خونگیری کمک فراوانی می کند.

گارو یا تورنیکه چیست؟

در جریان خونگیری به منظور افزایش خون در ناحیه وریدی و برجسته شدن رگ مورد نظر جهت خونگیری و نیز جهت تسهیل ورود خون به داخل سرنگ از بازوبندی به نام گارو یا تورنیكه استفاده می شود. به صورت علمی گفته می شود تورنیکه باید 7.5 تا 10 سانتی متر بالاتر از ناحیه نمونه گیری بسته شود و در ضمن نباید بیش از یک دقیقه روی دست باقی بماند چراکه موجب تغلیظ خون و انتشار آن به داخل بافت‌ها گشته که این امر می تواند سبب لخته شدن خون در آن ناحیه شود.

توجه کنید در صورتی كه بیمار مشكل پوستی داشته باشد بازوبند تورنیکه نباید به طور مستقیم روی پوست بیمار قرار گیرد در این حالت باید روی لباس بیمار یا گاز استریل قرار گرفته روی دست بسته شود به‌طوری كه پوست او مورد فشار قرار نگیرد. ممکن است مواردی پیش بیاید كه وریدهای سطحی كاملاً مشخص نباشند در این حالت می توان با ماساژ دادن از مچ تا آرنج بیمار و یا با ضربه های آرام در موضع نمونه ‌گیری باعث اتساع وريدها شد.

انواع گارو کدامند؟

این روزها شرکت های تولید کننده محصولات و لوازم پزشکی سعی بر آن دارند که محصولاتی با کیفیت بالا تولید کنند که یکی از آن ها گاروها جهت خونگیری هستند. در گذشته تنها انواع لاتکس و پلاستیکی آن ها موجود بود که در برخی موارد سبب حساسیت روی پوست دست در ناحیه بسته شده می شد اما امروزه شاهد اشکال غیر لاتکس آن ها هستیم. علاوه بر آن گاروها در سایز های متفاوتی تولید شده به عنوان مثال سایز این وسیله برای کودکان و نوزادان با افراد بزرگسال متفاوت است. محصولات امروزی با موادی ضد حساسیت، مناسب و سازگار برای بستن روی پوست تولید شده اند.

کاربرد گارو یا تورنیکه در پزشکی چیست؟

در مواقعی که پرستار نیاز به گرفتن نمونه خون دارد یا جهت قطع خونریزی در عضوی از بدن از وسیله ای به نام گارو یا تورنیکه استفاده می شود. تورنیکه همان کشی است که به هنگام خونگیری معمولا در قسمتی بالاتر از بازو بسته می شود تا ورید برجسته شود و عملیات خونگیری به راحتی صورت گیرد. مکانیزم عملکرد گارو ثابت نگه داشتن رگ و برجسته نمودن آن جهت آسان شدن فرایند نمونه گیری از خون است. از گارو یا تورنیکه در موارد زیر استفاده می شود:

1. بخش نمونه برداری خون در آزمایشگاه ها
2. بخش های جراحی
3. کلینیک ها
4. اورژانس

روش صحیح استفاده از گارو یا تورنیکه چگونه است؟

طراحی گارو یا تورنیکه به شکلی است که مسئول خونگیری بتواند آن را با یک دست به راحتی ببندد و در پایان کار یعنی پس از پیدا کردن ورید مورد نظر و شروع به عملیات خونگیری تنها با فشردن یک دکمه اقدام به باز کردن آن کند. توجه داشته باشید دقت در میزان سفت کردن تورنیکه بسیار مهم است چراکه فشار بیش از اندازه توسط این کش روی کیفیت خون حاصل از نمونه گیری اثر نامطلوبی می گذارد. برای انجام عملیات بستن با تورنیکه بهتر است مراحل زیر را با دقت انجام دهید:

قبل از بستن تورنیکه بیمار روی صندلی بنشیند و سپس دست مشت کرده خود را روی دسته صندلی نمونه برداری قرار دهد به طوری که بازو تا مچ دست در یک امتداد خط مستقیم از هم قرار بگیرد. این کار به برجسته شدن وریدها کمک زیادی می کند.

در مرحله بعدی باید مسئول نمونه گیری اقدام به بستن تورنیکه به صورت استاندارد کند.

گفته می شود تورنیکه باید نهایتا 10 الی 15 سانتی متر بالاتر از محل رگ خونگیری بسته شود.

مسئول نمونه گیری باید به هنگام نمونه برداری توجه کند که اغلب موارد نمونه گيري از وريدهاي cubital Median و Cephalic صورت مي گيرد. البته گفته شده استفاده از وريدهاي پشت دست نيز برای خونگیری قابل قبول می باشند ولي وريدهاي سطح داخلي مچ نبايد مورد استفاده قرار گيرند.

به زمان بسته بودن تورنیکه روی دست توجه کنید. این وسیله نباید تا زمان اتمام خونگیری روی دست فرد به شکل بسته باقی بماند چراکه ممکن است سبب همولیز شود که در این صورت نتایج حاصل از بررسی نمونه خون مورد نظر صحیح نخواهد بود.

زمان مناسب برای شل کردن نوار تورنیکه بعد از ورود سوزن به داخل رگ و قبل از شروع عملیات خونگیری است.

سفت بستن نوار تورنیکه نیز سبب افزایش بیش از اندازه فشار فیلتراسیون شده که روی کیفیت نمونه تأثیر خوبی نخواهد داشت. همواره گفته می شود در هنگام بستن تورنیکه فشار وارده روی آن باید کمتر از فشار سیستولیک باشد.

در صورت بستن تورنیکه و عدم موفقيت در پیدا کردن ورید جهت نمونه برداری توصیه می شود تورنيكه را باز کرده و پس از 2 دقيقه برای بار دوم مجددا روي بازوي بيمار ببندید.

کلام آخر

پیشرفت در صنعت محصولات پزشکی سبب آسانتر شدن کارها در این شاخه از علم شده است. به عنوان مثال هم اکنون گاروهای استانداردی در بازار آمده است که علاوه بر سادگی در فرایند پیدا کردن رگ کمترین میزان اسیدوز را در ناحیه بسته شده به همراه دارد. در ضمن این بازوبندها را می توان به راحتی با مواد ضد حساسیت و فاقد لاتکس در بازار پیدا کرد. این شکل از گاروها سبب می شود تا پوست افراد به خصوص کودکان را به هنگام نمونه گیری از خون آزرده نشود.