در حال حاضر بیماران کرونایی که ریه های آن ها با این ویروس درگیر هستند نیاز به استفاده از کپسول اکسیژن پزشکی در منزل دارند. کسانی که مسئول مراقبت این بیماران در خانه هستند باید در مورد نحوه استفاده از کپسول پزشکی اکسیژن اطلاعات کافی داشته باشند و بتوانند به درستی تنظیمات این کپسول ها را انجام دهند. عوارض استفاده از کپسول اکسیژن مختلف است و می تواند موجب به بروز خطرات جبران ناپذیری شود. در این مقاله در مورد نکات ایمنی استفاده از کپسول اکسیژن در منزل و راه های پیشگیری از عوارض استفاده از کپسول های پزشکی می پردازیم.
مسمومیت با گاز اکسیژن
مسمومیت با گاز اکسیژن
تنفس گاز اکسیژن خالص به مدت طولانی می تواند منجر به ضایعه پیشرونده و کشنده در ریه ها شده و باعث ایجاد التهاب و آماس در سلول ها شود. اگر میزان درصد اکسیژن در گاز تنفسی از 60 درصد بیشتر باشد و بیمار بیشتر از 48 ساعت با این گاز تنفس کند، عملکرد ریه ها دچار مشکل می شود. در بیمارانی که در بخش ICU بیشتری هستند اگر نسبت اکسیژن از 21% بیشتر باشد منجر به مسمومیت بیمار با گاز اکسیژن می شود.
یکی دیگر از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن در سیستم عصبی مرکزی و به شکل تشنج ( تونیک و کلونیک ) قابل مشاهده است. این تشنج می تواند بدو ن علامت یا با علائمی مانند تهوع، بی حسی در صورت ، انقباض در عضلات صورت ، برادیکاردی ، احساس بوهای ناخوشایند و احساس صدا در گوش همراه باشد.
ظهور این علائم با میزان درصد اکسیژن و فشار آن رابطه مستقیم دارند؛ به عنوان مثال میزان تشنج تا فشار 5/2 اتمسفر بسیار کم است ولی هر چه این فشار بالا تر رود، تشنج نیز شدید تر می شود و قند خون کاهش می یابد.
ایجاد ضایعات چشم از دیگر عوارض مسمومیت با گاز اکسیزن است؛ که به شکل حاد ( کاهش میدان بینایی ) و مزمن ( اختلال در انکسار عدسی و ایجاد نزدیک بینی ) بروز می کند. این عوارض با قطع درمان و طی چند هفته از بین می روند؛ ولی در برخی بیماران عارضه نزدیک بینی به طور دائمی وجود دارد.
آسیب رسیدن به ریه ها با استنشاق اکسیژن خالص
آسیب رسیدن به ریه ها با استنشاق اکسیژن خالص
هانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم یکی از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن تنفس اکسیژن خالص است که می تواند عملکرد ریه ها را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به تخریب آن ها شود. این روزها بیماران کرونایی بیشتر از سایر افراد در معرض عوارض استفاده از کپسول اکسیژن و آسیب به ریه هستند. عدم آگاهی از نحوه استفاده و تنظیم کپسول اکسیژن پزشکی می تواند منجر به مسمومیت با گاز اکسیژن شود.
استنشاق اکسیژن دارای خلوص بالاتر از 50 درصد می تواند به ریه ها آسیب هایی مانند برونشیت، التهاب ریه و کلاپس یا روی‌هم‌افتادگی ریه وارد کند. معمولا پزشکان برای همه بیماران کپسول اکسیزن تجویز نمی کنند و تنها برای بیماران حاد ریویی که مجبور به تنفس با اکسیژن خالص هستند، کپسول اکسیژن پرتابل را توصیه می کنند. افراد مبتلا به بیماری های مزمن نیز در صورت داشتن شرایط خاص مجاز به استفاده از کپسول اکسیژن هستند. معمولا باید اکسیژن خون این افراد اندازه گیری شود و در صورتی که سطح اکسیژن از میزان مطلوب پایین تر باشد با دستور پزشک میزان اکسیژن دریافتی تعیین می شود.
راه های پیشگیری و جلوگیری از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن
راه های پیشگیری و جلوگیری از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن
برای اینکه بتوانیم از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن مانند مسمویت با گاز اکسیژن و آسیب به ریه ها جلوگیری کنیم باید راهکارهای زیر را انجام دهیم.
- دقت زیاد در هنگام مصرف اکسیژن
- مشورت با پزشک متخصص قبل از مصرف و استفاده از کپسول اکسیژن
- حتما قبل از مصرف اکسیژن در پزشک معالج در مورد مرطوب یا خشک بودن اکسیژن مصرفی سوال کنید.
نحوه استفاده درست از کپسول اکسیژن
نحوه استفاده درست از کپسول اکسیژن
برای اینکه از کپسول اکسیژن به نحوه درستی استفاده شود باید میزان مصرف روزانه اکسیژن برای بیمار و مقدار حجم مورد نیاز بیمار برحسب لیتر بر دقیقه به دقت مشخص شود و به طور منظم این مقادیر برای بیمار مهیا گردد. به عنوان مثال بعد از اینکه میزان مصرف اکسیژن برای بیمار، ۵ لیتر بر دقیقه مشخص شد؛ باید فشار خروجی را بر روی ۴.۵ قرار داده تا به بیمار کمی فشار تنفس وارد شده و ریه بیمار فعالیت خود را آغاز کند.
این روش استفاده از کپسول اکسیژن برای بیماران معمولی کرونایی و تنفسی است و باید قبل از استفاده از کپسول اکسیژن با پزشک متخصص مشورت کنید تا بتوانید از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن جلوگیری کنید.
نکات ایمنی برای استفاده ایمن از کپسول اکسیژن در منزل
نکات ایمنی برای استفاده ایمن از کپسول اکسیژن در منزل
برای اینکه بتوانید به درستی از دستگاه اکسیژن در منزل استفاده کنید باید نکات استفاده ایمن از آن را به خوبی یاد بگیرید.
- بررسی اجزای کپسول : برای اطمینان از وجود مقدار کافی گاز اکسیزن باید مانومتر بررسی شود.
- زمان مناسب تعویض یا پر کردن کپسول اکسیژن را به یاد داشته باشید.
- بررسی سطح آب محفظه آب: در صورتی که آب از سطح شاخص پایین تر است باید آن را با آب استریل یا مقطر پر کنید.
- برای جلوگیری از تجمع میکروب ها باید در مورد زمان‌های تعویض محفظه آب، لوله و کانولا یا ماسک از شرکت تامین کننده سوال کنید.
- از متصل بودن لوله کانولا بینی یا ماسک در محل مخصوص خود به کپسول اکسیژن اطمینان حاصل نمایید.
- بررسی کنید که لوله مسدود یا خم نباشد.
- میزان جریان اکسیژن را به دقت تنظیم کنید؛ این کار با کمک رگولاتور و مطابق با دستور پزک باید انجام شود.
- هنگام قرار دادن کانولا را در بینی یا ماسک باید بیمار به طور عادی از طریق بینی نفس بکشد.
- برای اطمینان از جریان داشتن اکسیژن در کانولا می توانید کانولا را درون یک لیوان آب قرار دهید؛ اگر در آب حباب ایجاد شود یعنی اکسیژن جریان دارد.
- کپسول اکسیژن باید حداقل ۱.۵ تا ۳ متر از منابع آتش‌زا و گرما‌زا مانند سیگار، کبریت، شمع، شومینه فاصله داشته باشد.
- از محکم بودن محل اتصال رگولاتور با اکسیژن مطمئن شوید.
- برای جلوگیری از خطر انفجار کپسول اکسیژن نباید در نزدیکی بنزین، گازوئیل، روغن، تینر و الکل قرار گیرد.
- برای جریان داشتن هوا بهتر است درب اتاقی که کپسول و بیمار قرار دارند را باز بگذارید.
- از ضرب زدن یا انداختن کپسول اکسیژن جلوگیری کنید و در صورت افتادن کپسول بلافاصله شیر فلکه را ببندید.
- برای جابجایی کپسول از شیرفلکه استفاده نکنید و آن را به کمک یک ترالی حرکت دهید.
- کپسول اکسیژن باید به حالت عمودی نگهداری شود و اگر از آن استفاده نمی شود باید شیر فلکه را ببندید.
جمع بندی
جمع بندی بحث عوارض استفاده از کپسول اکسیژن پزشکی
در این مقاله در مورد عوارض استفاده از کپسول اکسیژن پزشکی و احتمال مسمومیت با گاز اکسیژن خالص صحبت کردیم و در ادامه به نکات ایمنی برای استفاده درست از اکسیژن و پیشگیری از عوارض استفاده از کپسول اکسیژن اشاره نمودیم.