انواع ضد عفونی کننده با نام علمی Antiseptic در واقع گونه ای از مواد هستند که بوسیله یک فرآیند یا واکنش شیمیایی میکروب ها و یا گونه های مضر موجود را از بین برده و یا رشد بیشتر آن ها را مختل می نمایند.
ضدعفونی‌کننده‌ها ضمن ایجاد محیطی بهداشتی و عاری از آلودگی از بروز ضایعاتی همچون عفونت و گند خونی بدن و همچنین پوسیدگی جلوگیری می نمایند که امروزه با شایع تر شدن بیماری های مسری حتی ضرورت استفاده از آن حتی بیشتر از پیش احساس می شود.
تفاوت مواد ضد عفونی کننده با آنتی بیوتیک در چیست ؟
تفاوت مواد ضد عفونی کننده با آنتی بیوتیک در چیست ؟
تفاوت عمده موجود بین مواد ضد عفونی کننده و آنتی بیوتیک در این است که مواد آنتی بیوتیک با بدن سازگار بوده و به صورت انواع دارو، تزریق یا خورانده می شوند اما در مقابل مواد ضد عفونی کننده از بین برنده انواع قارچ ها بوده و تنها استفاده های خارجی دارد.
مواد ضدعفونی‌کننده شامل دو دسته هستند
مواد ضدعفونی‌کننده شامل دو دسته هستند
- مواد ضدعفونی‌کنندهٔ باکتری کش که قابلیت نابود سازی مستقیم سلول باکتری از طریق نابودسازی دیواره آن که منجر به جذب آب، تورم و ترکیدن آن می‌شود را دارند
- مواد ضدعفونی‌کنندهٔ مهارگر باکتری که از رشد و تقسیم سلولی باکتری جلوگیری می‌کنند.
مطمعناً امروزه بهداشت در زندگی انسان نقش بسیار مهم و حائز اهمیتی را ایفا می نماید، به این صورت که می توان گفت یکی از انتظارات مهم و اساسی هر فرد در قبال خدمات و محصولی که دریافت می نماید، مطمعناً رعایت سطح بهداشتی مناسب از جانب فرد و یا افراد خدمات دهنده و یا فروشنده می باشد.
اما میزان توجه و سطح اهمیت از جهت حفظ بهداشت در مواردی همچون مراکز بیمارستانی، درمانی و مطب ها که مستقیما با آلودگی های پزشکی و افراد بیمار با سیستم دفاعی آسیب پذیر در تماس هستند از اهمیت بسیار بیشتر ی برخوردار است.
به عنوان مثال می توان به لزوم ضدعفونی نمودن ابزار و تجهیزات پزشکی و سطوح موجود در اتاق های عمل جراحی اشاره نمود، زیرا در حین عمل جراحی مهم ترین سیستم دفاعی بدن یعنی پوست که سرتاسر بدن فرد را پوشانده شکافته می شود و ناحیه شکافته شده در معرض خطر شدید از جانب مواد عفونی قرار می گیرد؛ لذا ضد عفونی نمودن وسایل و ابزار جراحی و ایجاد محیطی کاملا بهداشتی قبل از انجام عمل از بسیار حائز اهمیت می باشد.
از مواد ضد عفونی کننده وسایل و ابزار پزشکی در انواع مختلف مراکز درمانی و بهداشتی منجمله بیمارستان ها، کلینیک های پزشکی، درمانگاه ها، مطب های دندانپزشکی و سایر مطب ها به منظور ضد عفونی کامل ابزار و وسایل استفاده می شود.
میزان و نوع مواد تشکیل دهنده محلول ضدعفونی کننده به نحوی است که مانع از خوردگی و از بین رفتن ابزار پزشکی شده و از طرفی باعث بروز حساسیت های پوستی و به طور کلی عوارض جانبی در صورت استفاده صحیح نخواهند شد.
نحوه استفاده از مواد ضد عفونی کننده برای ابزار پزشکی
نحوه استفاده از مواد ضد عفونی کننده برای ابزار پزشکی
بهترین مواد برای ضد عفونی وسایل و ابزار پزشکی
آنچه در نحوه استفاده از مواد ضد عفونی کننده ابزار و وسایل پزشکی باید به آن توجه شود این است که به هنگام استفاده از آن باید از وجود یک سیستم تهویه هوای مناسب مطمئن شد تا به این طریق از استعمال بیش از حد بخارات این مواد جلوگیری نمود، همچنین توجه شود که به هنگام استفاده از این محلول از پوشش مناسب و دستکش استفاده شود تا از بروز هر گونه آسیب احتمالی جلوگیری شود و در صورت تماس با چشم ها آن را با آب فراوان بشویید.
لازم به ذکر است که برخی از این محلول ها را می توان به همراه امواج التراسونیک استفاده نمود، به این شکل که می توان تعداد زیادی از ابزار و وسایل را در حمام مایع ضد عفونی کننده قرار داده و به وسیله امواج فرا صوت تمامی آلودگی ها را به طور کامل از سطح ابزار و وسایل زدود و به این نحو عمل ضدعفونی نمودن را بهتر و سریع تر انجام داد.
به طور کلی به مراحلی که به منظور از بین بردن میکروب ها و سایر مواد آلوده از روی ابزار پزشکی انجام می شود را آلودگی زدایی گویند که عمل ضد عفونی کردن خود بخشی از این فرآیند می باشد.
ابزار و وسایل پزشکی با روش های متعددی مثل بخار، حرارت خشک، اشعه، گاز اکسید اتیلن، بخار هیدروژن پروکساید، دی اکسید کلرین، دی اکسید نیتروژن و اوزون ضدعفونی می شوند.
هیچ گاه نمیتوانیم آلودگی و میکروارگانیسم های روی سطوح را به صفر برسانیم و ضد عفونی تنها میزان آن ها را کاهش می دهد.
دسته بندی وسایل پزشکی برای ضدعفونی کردن
دسته بندی وسایل پزشکی برای ضدعفونی کردن
وسایل پزشکی به طور کلی به سه دسته بحرانی، نیمه بحرانی و غیر بحرانی تقسیم می شوند.
-
بحرانی
از سطح پوست عبور کرده و وارد لایه های زیرین می شود
-
نیمه بحرانی
در تماس با مخاط هستند
-
غیر بحرانی
در تماس با پوست هستند
باید توجه کرد میزان اهمیت و نحوه ضد عفونی هر کدام از این دسته ها متفاوت است ، تمامی این التدا باید تمیز و سپس ضدعفونی شوند.
بخار
بیشتر مراکز درمانی از این روش ضد عفونی استفاده می کنند دستگاه اتوکلاو بر پایه بخار با استفاده از فشار و گرما میکرو ارگانیسم های موجود بر روی سطوح را از بین برده و ابزار را ضد عفونی می کند تنها در صورتی که وسایل در برابر حرارت و رطوبت حساس باشد نمی توان از این دیتگاه استفاده کرد.
حرارت خشک
زمانی که به دلیل حساسیت ابزار نتوان از بخار استفاده کرد از حرارت خشک توسط دستگاه مه پاش یا فوگر استفاده می شود در این وسیله با ایجاد دمای ۳۴۰ درجه فارنهایت معادل ۱۷۰ درجه سانتیگراد عوامل بیماری زا بر سطوح وسایل پزشکی از بین می روند.
ضد عفونی شیمیایی
به دلیل قیمت بالای دستگاه های ضد عفونی برخی مراکز ترجیح می دهند از مواد شیمیایی استفاده کنند البته نمی توان خطراتی که این گونه مواد برای سلامتی انسان دارند را نادیده گرفت در این روش ابتدا ابزار را به وسیله مواد شیمیایی گند زدایی می کنند و سپس به وسیله اب شست وشو می دهند از جمله این مواد می توان به اتیلن اکساید، هیدروژن پروکساید، دی اکسید کلرین ، دی اکسید نیتروژن ، اوزون و مواد سفیدکننده اشاره کرد.
روش ضد عفونی شیمیایی برای مواد بیولوژیکی، فیبر ها و مواد حساس قابل استفاده نمی باشد.
پلاسما
در این روش با استفاده از پلاسما و هیدروژن پرکساید در حرارت بالا و فشار پایین ابزار و وسایل گند زدایی می شوند باید خاطر نشان کرد این روش مناسب ابزار حساس در برابر گرما می باشد.
پرتو دهی یا اشعه
در این حالت با گذر دادن وسایل از زیر اشعه گاما و یا ماورا بنفش عوامل بیماری زا از روی سطوح پاک شده و ابزار ضد عفونی می شود این روش تقریبا برای تمامی ابزار و وسایل قابل استفاده است و از سرعت بالایی نیز برخوردار می باشد و شاید تنها عیب آن قیمت نسبتا بالای این تجهیزات باشد،
بررسی برخی مواد شیمیایی ضد عفونی کننده
بررسی برخی مواد شیمیایی ضد عفونی کننده
-
آب ژاول
این ماده قارچ، باکتری و ویروس را از بین می برد و ضد عفونی کننده خوبی برای سطوح و محیط می باشد .
بهتر است این محلول به صورت روزانه تهیه شود تا اور بخشی بهتری داشته باشد از معایب این ماده می توان به تحریکات پوستی تنفسی اشاره کرد.
-
الکل
الکل بر روی باکتری و قارچ های اسپور دار اثر ندارد و تنها بر روی تعداد کمی از ویروس ها اثر گذار است الکل ۹۵ درصد برای سطوح مرطوب و الکل ۵۰ تا ۷۰ درصد برای سطوح خشک مورد استفاده قرار می گیرد.
برای وسایل فلزی می توان از محلول الکل به مدت زمان ۳۰ دقیقه استفاده کرد.
-
محلول سایا سپت
این محلول قابل استفاده بر سطوح فلزی و ابزار جراحی قبل از دستگاه اتوکلاو می باشد از ماده جهت ضد عفونی ابزار بحرانی و نیمه بحرانی استفاده می شود.
-
محلول ویویساید
این ماده بدون نیاز به رقیق سازی قابل استفاده می باشد ابزار به مدت بیست دقیقه داخل محلول قرار گرفته و سپس آبکشی می شوند از این ماده نیز برای ضد عفونی ابزار و وسایل بحرانی و نیمه بحرانی استفاده می شود.
-
ریوسپت اس دی پلاس
این محلول سریع الاثر بوده و برای تمیز کردن و گند زدایی ابزار استفاده می شود همچنین این ماده بر پایه الکل می باشد.
آخرین ماده مورد بررسی سپتی سیدین توربوست این مایع تمامی قارچ ها باکتری ها و ویروس ها را از جمله hiv و hbv ظرف مدت یک تا دو دقیقه از بین می برد باید توجه کرد این ماده آتشگیر است و همچنین از استنشاق آن باید جلوگیری کرد.و از دسترس بیماران غیر هوشیار نیز دور نگه داشته شود.
تفاوت استریل نمودن و ضد عفونی کردن در چیست؟
تفاوت استریل نمودن و ضد عفونی کردن در چیست؟
در طی فرآیند استریل کردن در واقع تعداد و مقادیر میکروب های موجود بر روی ابزار تا حد زیادی کاهش می یابد اما به طور کلی از بین نمی رود اما در طی فرآیند ضد عفونی میکروب های موجود به طور کامل از بین می روند و از این رو بنابر نوع و مورد کاربرد و سطح پاکیزگی گاه ابزار استریل شده و گاه ضد عفونی می شوند.
با توجه به اهمیت و حساسیت کاربردی مواد ضد عفونی کننده وسایل و ابزار پزشکی در ادامه به چند مورد از نکاتی که باید به هنگام خرید این مواد به آن ها توجه نمود می پردازیم:
- قابلیت ضدعفونی سازی کامل بدون ایجاد هیچ گونه خوردگی بر روی ابزار و تجهیزات
- تست شده از نظر ماتولوژی ( عدم حساسیت پوستی)
- دارای تاریخ انقضاء و کد محصول
- دارای تاییدیه و استاندارد های لازم به منظور کاربرد در ضد عفونی سازی ابزار و وسایل پزشکی
- دارای صرفه اقتصادی و قیمت مناسب
- خرید از مراکز معتبر در این زمینه
محلول ضد عفونی کننده ابزار و تجهیزات پزشکی را باید در ظرف اصلی خود در جای خشک، دور از آفتاب و حرارت مستقیم و دسترس کودکان نگهداری نمود، همچنین دمای مورد نیاز به منظور نگهداری این محصول معمولا بر روی بسته بندی آن نوشته می شود.
کلام پایانی
ما در مطلب ضد عفونی وسایل و ابزار پزشکی تلاش نمودیم تمامی نکات مهم در این زمینه را برای شما عزیزان بازگو نماییم. اگر سئوال پیرامون از موضوع دارید در قسمت نظرات پایین همین سایت مطرح فرمایید.
همچنین بیوتی سنتر مرکز تولید انواع روپوش پزشکی و لباس بیمار و وارد کننده اصلی انواع تجهیزات و لوازم پزشکی از جمله انواع دستکش پزشکی ، دستکش لاتکس و… می باشد که شما مشتریان با خرید از سایت بیوتی سنتر می توانید بهترین قیمت و بهتر کیفیت را تجربه فرمایید.