برخی از افراد به دلایلی همچون مشکلات مزمن ریوی و نارسایی تنفسی نیازمند استفاده مداوم از کپسول اکسیژن هستند و به همین علت کپسول‌های اکسیژن با ظرفیت‌های مختلفی تولید شده که می توان از آن ها در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های سرپایی و حتی در منازل هم استفاده کرد. کپسول های اکسیژن در انواع متفاوتی نظیر کپسول اکسیژن مایع و کپسول گاز اکسیژن فشرده در بازار به فروش می روند.کپسول گاز اکسیژن فشرده به دلیل کاربرد ساده اش در منازل بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
کپسول گاز اکسیژن فشرده 99.5% حاوی اکسیژن خالص است و زمانی که بیمار از این کپسول برای تنفس استفاده می کند و گاز اکسیژن فشرده توسط فشار زیاد داخل کپسول به بیرون رانده شده و بیمار از طریق کانولا بینی یا ماسک اقدام به تنفس و دریافت اکسیژن مورد نیاز می کند. سایز و ظرفیت های کپسول های اکسیژن متفاوت بوده و هم اکنون می توان آن ها را در پنج سایز 2.5، 5، 10، 20 و 40 لیتری در انواع قابل حمل و صنعتی در بازار مشاهده کرد.
در شرایط اورژانسی و برای نوزادان از انواع 2.5 لیتری این کپسول ها استفاده می شود چراکه به راحتی قابل جابه‌جایی هستند. اشکال 5 لیتری این کپسول ها حدود 3 الی 4 ساعت از ظرفیت اکسیژن رسانی برخوردارند و بیشتر در آمبولانس ها استفاده می شوند. انواع 10 لیتری این کپسول ها برای استفاده در کلینیک ها و منازل کاربردی تر هستند ولی نمی توان آن ها را حمل و جابه‌جا کرد. می توان از کپسول های 10 لیتری در صورت تنظیم یک الی دو لیتر اکسیژن در دقیقه برای مدت زمان 8 الی 10 ساعت اکسیژن رسانی استفاده کرد. کپسول های 20 تا 40 لیتری هم برای اکسیژن رسانی در بیمارستان ها و مراکز درمانی به کار گرفته می شوند.
آموزش نحوه استفاده از کپسول اکسیژن چگونه می باشد؟
آموزش نحوه استفاده از کپسول اکسیژن
بهتر است قبل از آموزش نحوه استفاده از کپسول اکسیژن ابتدا کمی با اجزای مختلف آن آشنا شوید. یک کپسول اکسیژن شامل اجزای زیر است:
- مانومتر: از مانومتر جهت اندازه‌گیری فشار گاز اکسیژن ورودی و خروجی کپسول استفاده می شود.
- رگولاتور: این بخش مهمترین جزء از کپسول اکسیژن بوده چراکه تنظیم میزان اکسیژن خروجی بر عهده این وسیله است و در صورت خرابی مقدار زیادی گاز تحت فشار از کپسول خارج می شود که بسیار خطرناک است. در واقع عملکرد رگولاتور در جهت تبدیل واحدهای فشار مانومتر به واحد لیتر در دقیقه جریان اکسیژن است.
- محفظه آب: جهت مرطوب ساختن اکسیژن خروجی به کار می رود.
- لوله کانولا بینی یا ماسک: برای رساندن اکسیژن از بینی یا دهان به بدن است.
مراحل استفاده از کپسول اکسیژن به شرح زیر است:
مراحل استفاده از کپسول اکسیژن
بهتر است قبل از استفاده از کپسول اکسیژن دستان خود را بشویید و یا ضد عفونی کنید اما توجه داشته باشید قبل از تماس دست با کپسول اکسیژن دستانتان کاملاً خشک باشد.
در ابتدا قبل از استفاده از دستگاه کپسول اکسیژن اجزای آن را چک کنید تا از سالم بودن آن مطمئن شوید. به عنوان مثال چک کنید که آیا اکسیژن در محفظه کپسول وجود دارد؟ البته شرکت تولید کننده، شما را در جریان زمان پر کردن یا تعویض کپسول قرار می دهد اما به هر حال بهتر است یک برنامه منظم برای آن در نظر بگیرید.
به هنگام چک کردن کپسول در صورت پایین بودن سطح محفظه آب آن را توسط آب مقطر یا آب استریل پر کنید. حتماً از شرکت تولید کننده درباره تعویض محفظه آب، لوله و کانولا یا ماسک سؤال کنید و تا با رعایت بهداشت این بخش ها از میکروبی شدن آن ها جلوگیری کنید.
پس از چک کردن دستگاه نوبت اتصال لوله کانولا بینی یا ماسک به کپسول اکسیژن است. در این مرحله هم دقت کنید لوله خم یا مسدود نباشد.
سپس شیر فلکه کپسول اکسیژن را باز کنید و میزان فشار و جریان اکسیژن را توسط رگولاتور و مطابق با دستور پزشکتان تنظیم کنید.
در مرحله آخر کانولا بینی یا ماسک را روی صورت خود قرار دهید و به آرامی نفس بکشید.
نکات مهم در هنگام استفاده از دستگاه کپسول اکسیژن
نکات مهم در هنگام استفاده از دستگاه کپسول اکسیژن
حتماً از شرکت تهیه کننده کپسول اکسیژن نحوه تمیز کردن لوله اکسیژن را سؤال کنید چراکه تمیز نکردن این بخش ها ممکن است سبب نفوذ میکروب ها شده و در نهایت با استنشاق آن ها بیمار شوید.
روشی ساده برای فهمیدن جریان اکسیژن در کانولا قراردادن آن داخل یک لیوان آب است. چنانچه در داخل لیوان حباب تشکیل شود نشان دهنده وجود جریان اکسیژن در کانولا است.
دقت کنید کپسول اکسیژن نباید نزدیک منابع آتش‌زا همانند اجاق گاز، سیگار، شومینه و غیره قرار بگیرد.
به هنگام استفاده از کپسول از کشیدن سیگار خودداری کنید و به هیچ عنوان به افرادی که در حال کشیدن سیگار هستند نزدیک نشوید.
توجه کنید در نزدیکی کپسول اکسیژن بنزین، تینر، گازوئیل و الکل وجود نداشته باشد چراکه به شدت خطرناک است.
مراقب باشید که به کپسول ضربه وارد نشود یا آن را به زمین پرتاب نکنید و در صورت افتادن سریعاً شیر فلکه آن را ببندید. چنانچه رگولاتور کپسول شکسته بود از اتاق خارج شده و به آتش نشانی زنگ بزنید و در خواست کمک کنید.
به هنگام استفاده از کپسول اکسیژن درب اتاق را باز بگذارید تا هوا جریان داشته باشد.
در صورت حمل کپسول اکسیژن آن را به شکل عمودی جابه‌جا کنید.
پس از پایان استفاده از کپسول حتماً شیر فلکه را ببندید.
به هنگام استفاده از کپسول اکسیژن در صورت درد قفسه سینه، کبودی لب ها، تغییر در وضعیت تنفس نظیر تنگی نفس سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
کلام آخر
کلام آخر
دستگاه های کپسول اکسیژن در حجم های متفاوت و کاربردهای مختلفی تولید شده اند که امروزه در انواع برند ایرانی و خارجی قابل خریداری هستند. دستگاه اکسیژن ابزاری سودمند برای اکسیژن‌رسانی به افرادی است که دچار کمبود ماده حیاتی اکسیژن شده اند و یا دچار بیماری‌های نارسایی تنفسی، قلبی و ریوی هستند البته از این دستگاه ها در موارد صنعتی نیز استفاده می شود.