گزنه و خواص آن، نحوه مصرف

استفاده از گیاهان دارویی از هزاران سال پیش در بین مردم رایج بوده است، به گونه ای که تمام داروها برای درمان بیماری های مختلف از انواع گیاهان به دست می آمدند. از گذشته تاکنون از قسمت هایی مانند برگ، ساقه، گل، پوست یا ریشه گیاهان استفاده می شده است. هم چنین همواره گیاهان به روش های مختلفی نظیر جوشانده، عصاره، عرقیجات و… مورد استفاده قرار می گرفتند. در مقاله ای که در پیش روی است، شما را با یکی از پرخاصیت ترین گیاهان دارویی به نام گزنه آشنا می کنیم، به خواص آن می پردازیم و چگونگی استفاده از آن را خواهیم گفت؛ پس با ما همراه شوید.

گیاه گزنه چیست؟

گیاه گزنه چیست؟

گزنه گیاهی است با نام علمی dioica Urtica. این گیاه در ایران، بیشتر در مناطق سرد و مرطوب نظیر استان آذربایجان، مریوان، آستارا و… می روید؛ هم چنین در اطراف تهران، شمیرانات و دامنه های البرز، کرج، زنجان و… می توانید این گیاه را بیابید. گیاه گزنه دارای برگ های زیبا، به شکل قلب و گل های زرد یا صورتی است، اما ساقه آن از کرک های ریز و سفت پوشیده شده است که هنگام لمس مواد شیمیایی سوزش دهنده آزاد می کند.

برگ، ساقه یا ریشه گیاه گزنه را می توان خرد کرد و به صورت پودر، عرق، روغن، چای و غیره درآورد. در حالی که مردم قرن ها از گزنه به عنوان داروی گیاهی استفاده می کردند، تحقیقات جدید حاکی از بسیاری از مزایای بالقوه گزنه برای حفظ سلامتی بدن است.

مواد شیمیایی مفید گیاه گزنه

برگ و ریشه گیاه گزنه سرشار از انواع مختلفی از مواد مغذی را فراهم می کند، از جمله:

• ویتامین ها: ویتامین A، C وK و هم چنین مقادیر کمی از ویتامین B
• مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم
• چربی ها: اسید لینولئیک، اسید لینولنیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک، اسید اولئیک.
• آمینو اسید: همه اسیدهای آمینه ضروری
• پلی فنول ها: کامپرول، کوئرستین، کافئین اسید، کومارین ها و سایر فلاونوئیدها
• رنگدانه ها: بتاکاروتن، لوتئین، لوتئوکسانتین و سایر کاروتنوئیدها

علاوه بر این، بسیاری از این مواد مغذی به عنوان آنتی اکسیدان در بدن به ایفای نقش می پردازند. آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به دفاع از سلول های شما در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند؛ این آسیب ها به پیری و هم چنین سرطان و سایر بیماری های مضر مرتبط هستند.

خواص درمانی گیاه گزنه

خواص درمانی گیاه گزنه

گیاه گزنه دارای طیف وسیعی از خواص درمانی است که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:

1. کمک به سلامت دستگاه ادراری

گزنه ممکن است به دفع باکتری های مضر از دستگاه ادراری کمک کند. این عمل می تواند برای افرادی که دچار بیماری های ادراری مانند هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) هستند، مفید باشد.

هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) باعث بزرگ شدن غده پروستات در مردان می شود. این مسأله می تواند باعث ایجاد درد یا سایر مشکلات ادراری در مردان شود.

طبق یک تحقیق معتبر که در سال  2013 انجام گرفت، مردان مبتلا به BPH که عصاره گزنه مصرف می کردند علائم بالینی کمتری نسبت به افرادی که این دارو را مصرف نکرده بودند، داشتند. گزنه هم چنین می تواند از هر دارویی که برای برطرف کردن عفونت های ادراری مصرف می کنید، پشتیبانی کرده و تأثیر آن را تقویت کند. البته به یاد داشته باشید که بهتر است پیش از استفاده از داروهای گیاهی به همراه داروهای شیمیایی، با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز هرگونه تداخل داروی پیشگیری به عمل آید.

2. درمان آرتروز و دردهای مفصلی

از گزنه همیشه برای درمان درد و مشکلات عضلانی استفاده شده است، خصوصاً دردهایی که در ارتباط با آرتروز هستند. بنیاد جهانی آرتروز پیشنهاد می دهد که  مصرف چای گزنه می تواند التهاب و دردهای مرتبط  با بیماری آرتروز را کاهش دهد.

همچنین اگد در قسمت وسط ستون فقرات خود احساس درد می نماییم، حتما مقاله علت درد وسط ستون فقرات و راه درمان آن را در سایت بیوتی سنتر مطالعه فرمایید.

3. کنترل قند خون در بیماران دیابتی

کنترل قند خون در بیماران دیابتی

استفاده از گزنه اثرات مطلوبی روی سطح گلوکز خون نشان داده است. این گیاه می تواند به غده پانکراس یا لوزالمعده کمک کند تا انسولین بیشتری تولید کند، انسولین هورمونی است که قند خون را کاهش می دهد.

تحقیقات مفصلی که در سال 2013 انجام شد، هم چنین بیانگر این واقعیت است که برگ گیاه گزنه می تواند گلوکز خون را در بین افرادی که مبتلا به بیماری دیابت نوع دوم هستند و در کنار داروهای شیمیایی خود از این گیاه نیز استفاده می کنند، کاهش دهد.

همچنین ما در گزارشی علائم و نشانه قند خون بالا را بررسی نموده ایم که به شما عزیزان توصیه می نماییم حتما آن را مطالعه فرمایید و از موارد پیشگری آن مطلع شوید، همچنین اگر به دنبال خرید دستگاه دیابت و تست قند خون هستید می توانید با مراجعه به صفحه فروشگاه بیوتی سنتر انواع مدل های دستگاه دیابت و تست قند خون را مشاهده و خرید فرمایید.

4. درمان با استفاده از پلی فنول ها

گزنه سرشار از مواد شیمیایی گیاهی به نام پلی فنول است. مروری بر تحقیقات در مورد پلی فنول ها حاکی از آن است که این ترکیبات قدرتمند ممکن است در پیشگیری و درمان بیماری های مزمن مرتبط با التهاب مانند دیابت، چاقی، سرطان و بیماری های قلبی نقش داشته باشند.

پلی فنول های به دست آمده از گیاه گزنه می توانند به طور خاص در درمان سرطان پستان و هم چنین سرطان پروستات تأثیر چشمگیری داشته باشند. هم چنین گیاهانی مانند گزنه حاوی آنتی اکسیدان های قوی هستند. آنتی اکسیدان ها موادی هستند که بدن را در مقابل پیری زودرس و آسیب های سلولی محافظت می کنند.

5. کاهش فشار خون

فشار خون بالا یک نگرانی جدی برای سلامتی است زیرا شما را در معرض خطر بیماری های قلبی و سکته مغزی قرار می دهد که از مهم ترین دلایل مرگ و میر در سراسر جهان است. گیاه گزنه به طور سنتی برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرد.

مطالعات آزمایشگاهی روی حیوانات نشان می دهد که گیاه گزنه می تواند از چند طریق به کاهش فشار خون کمک کند. این گیاه می تواند باعث تولید اکسید نیتریک شود که این ماده به عنوان یک گشاد کننده عروق عمل می کند. علاوه بر این، گزنه دارای ترکیباتی است که می تواند به عنوان مسدود کننده های کانال کلسیم عمل کند و با کاهش شدت انقباضات، قلب شما را تقویت کند.

6. کمک به درمان تب یونجه

تب یونجه آلرژی است که موجب بروز التهاب در پوشش داخلی بینی می شود؛ گیاه گزنه به عنوان یک درمان طبیعی برای درمان این بیماری به شمار می رود. هم چنین عصاره گزنه می تواند با انسداد گیرنده های هیستامین و متوقف کردن سلول های ایمنی در آزاد سازی مواد شیمیایی، آلرژی های فصلی را مهار کند.

اگرچه این گیاه می تواند یک داروی طبیعی برای علائم تب یونجه باشد، اما مطالعات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

همچنین به شما پیشنهاد میدهیم اگر به دنبال روش خانگی پایین آوردن تب در خانه بدون دارو حتما مقاله مربوط به آن را در سایت بیوتی سنتر مطالعه فرمایید.

7. درمان کیست تخمدان

گیاه گزنه می تواند در درمان بیماری های رحم و تخمدان مؤثر است و می تواند قاعدگی را منظم کند و در صورت خونریزی زیاد، آن را بهبود ببخشد و جریان خون در رحم و لگن را تسهیل کند.

8. سایر مزایای بالقوه گیاه گزنه

گیاه گزنه دارای مزایای دیگری نیز برای سلامتی است، از جمله:

• کاهش خونریزی: مشخص شده است که داروهایی که حاوی عصاره گزنه هستند، خونریزی بیش از حد را کاهش می دهند، به خصوص پس از عمل جراحی.
• کمک به سلامت کبد: خواص آنتی اکسیدانی گیاه گزنه می تواند از کبد شما در برابر آسیب وارده از سموم، فلزات سنگین و… محافظت کند.
• ادرارآور طبیعی: این گیاه یک ادرارآور طبیعی است و می تواند به بدن شما کمک کند تا نمک و آب اضافی را دفع کند که به نوبه خود می تواند به طور موقت فشار خون را کاهش دهد.
• درمان زخم و سوختگی: استفاده از کرم های گزنه می تواند به ترمیم زخم، از جمله زخم های ناشی از سوختگی کمک کند.

9. درمان مشکلات مو و پوست سر

درمان مشکلات مو و پوست سر

• گیاه گزنه یک درمان طبیعی برای کاهش ریزش مو است و می توان به این منظور از کپسول یا چای گزنه استفاده کرد.
• استفاده از برگ گزنه به همراه روغن نارگیل یا خردل برای درمان شوره سر پیشنهاد می شود.
• به براق شدن موی سر کمک می کند، بدین منظور باید مقداری چای گزنه درست کنید و موهای خود را با آن ماساژ دهید و بگذارید برای مدتی روی موهایتان باقی بماند.
• همان طورکه گفتیم گیاه گزنه دارای خانواده ویتامین B و مواد معدنی است به همین دلیل این گیاه در درمان موخوره مؤثر است.
• گیاه گزنه خاصیت ضد باکتریایی دارد و هم چنین مرطوب کننده قوی است، بنابراین می تواند در درمان خارش سر که منشأ باکتریایی دارد یا به دلیل خشکی پوست سر ایجاد شده است، مؤثر باشد.

10. گیاه گزنه و لاغری

همان طورکه گفتیم گیاه گزنه باعث تنظیم قند خون می شود و به این وسیله میل به خوردن شیرینی جات کاهش می یابد. هم چنین این گیاه سرشار از آنتی اکسیدان است و سبب می شود کلسترول بد جذب بدن نشود و به این طریق به لاغری کمک می کند.

عرق گزنه

یکی از فرآورده هایی که از گیاه گزنه به دست می آید و به وفور در دسترس است، عرق گزنه است. عرق گزنه دارای طبیعت گرم و خشک است و تقویت کننده قوی دستگاه هاضمه به شمار می رود. هم چنین این عرق پایین آورنده قند خون است و می تواند به افرادی که از بیماری دیابت رنج می برند، کمک کند. عرق گزنه یک مسکن طبیعی بر علیه درد است و برای برطرف کردن مشکلات کلیه کاملاً سودمند است و معمولاً برای درمان سنگ کلیه تجویز می شود. هم چنین می توان اسپاسم و گرفتگی عضلات شکم را با استفاده از عرق گزنه از بین برد.

از آن جایی که عرق گزنه از گیاه گزنه به دست می آید، خواص آن دقیقاً با فوایدی که در بالا ذکر شد منطبق است.

روش تهیه چای گزنه برای لاغری

روش تهیه چای گزنه برای لاغری

یکی از شیوه های متداول مصرف گزنه، استفاده از چای آن است. برای تهیه چای گزنه می توانید از چای کیسه ای هایی که به صورت آماده وجود دارد، استفاده کنید یا اینکه خود در منزل اقدام به تهیه چای با استفاده از برگ گیاه گزنه کنید که طریقه دم کردن آن در ادامه می آید:

• برگ های گزنه را در ظرفی بریزید و به آن آب اضافه کنید.
• اجازه دهید تا آب به جوش آید.
• وقتی آب برای سی دقیقه جوشید، شعله را خاموش کنید و اجازه ترکیب به دست آمده، برای پنج دقیقه به همان شکل باقی بماند.
• برای جداکردن برگ های گزنه از چای، از یک صافی استفاده کنید.
• اگر دوست دارید، مقداری عسل یا دارچین به چای خود اضافه کنید.

نوشیدن چای را با یک فنجان در روز شروع کنید تا مطمئن شوید به آن حساسیت ندارید.

  هشدار

قبل از مصرف هر گونه گیاه جدید دارویی یا مکمل، حتماً با پزشک خود مشورت کنید چراکه تمام غذاها و نوشیدنی های طبیعی مانند چای انواع گیاهان دارویی می توانند باعث واکنش های آلرژیک شوند یا با داروهای خاصی تداخل داشته باشند. هم چنین برخی از گیاهان و مکمل ها می توانند برای افرادی که دارای بیماری های خاصی  هستند، مضر باشند.

مضرات گیاه گزنه

• استفاده بیش از اندازه از گزنه می تواند برای کلیه ها و روده ها مضر باشد.
• اگر در روز بیش از ده گرم از گزنه استفاده شود، ممکن است باعث حبس ادرار شود.
• بهتر است زنان باردار و کودکان از مصرف گزنه خودداری کنند.
• استفاده توأمان از گیاهان گزنه با داروهای ادرارآور، داروهای دیابت، داروهای رقیق کننده خون و داروهای فشارخون می تواند باعث بروز مشکلاتی شود.

سخن پایانی

استفاده از گیاهان دارویی از دیرباز در بین مردم متداول بوده است. یکی از این گیاهان دارویی که مصرف بسیار زیادی نیز دارد، گیاه گزنه است. این گیاه در مناطق سرد و مرطوب ایران به وفور یافت می شود و به صورت عرق، چای، برگ، کپسول، روغن و کرم مورد استفاده قرار می گیرد. گیاه گزنه برای درمان بیماری های پروستات، فشار خون بالا، خونریزی های زیاد قاعدگی، بیماران دیابتی، بیماری های رحم و تخمدان و… کاربرد دارد. از این گیاه برای درمان ریزش مو، درمان موخوره، خارش سر و درمان شوره سر هم استفاده می شود. هم چنین کسانی که می خواهند لاغر شوند، می توانند از عرق گزنه استفاده کنند. استفاده بیش از حد از گزنه می تواند برای معده و روده مضر باشد، ادرار را کم می کند و مصرف آن برای زنان باردار و کودکان مضر است.

توجه داشته باشید که استفاده از گزنه ممکن است با برخی از داروها ایجاد تداخل کند یا برای برخی از بیماری ها مضر باشد، از این رو بهتر است قبل از استفاده از گزنه به طور مرتب، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.